BAP၊ ဘာသာပြန်။

အာရှသုံးနိုင်ငံ ခရီးစဉ်ကို အဆုံးသတ်ပြီးနောက် သမ္မတ ထရန့်က Air Force One လေယာဉ်ပေါ်တွင် သတင်းထောက်များနှင့် စကားပြောဆိုရာ၌ ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း စီးပွားရေးနိုင်ငံကြီး နှစ်ခုအကြား အလွန်အရေးကြီးသော ဆွေးနွေးပွဲများတွင် ကုန်သွယ်ရေး၊ မြေရှားသတ္တုနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အတွင်း ဖန်တန်နိုင်း (Fentanyl) ဝင်ရောက်မှုကဲ့သို့သော ကိစ္စရပ်များတွင် တိုးတက်မှုများ ရရှိခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းအပြင် ဧပြီလတွင် ပေကျင်းမြို့သို့ သွားရောက်ရန် စီစဉ်ထားကြောင်းကိုလည်း ပြောကြားခဲ့သည်။

 

တောင်ကိုးရီးယာ တောင်ပိုင်းမြို့တော်ဖြစ်သော ဘူဆန်၌ အစည်းအဝေးမစတင်မီတွင် သမ္မတ ထရန့်က ပြိုင်ဘက်နိုင်ငံများဖြစ်သည့် တရုတ်နှင့် ရုရှားတို့၏ အဆင့်မြင့် လက်နက်များ စမ်းသပ်မှုကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနအား နျူကလီးယားလက်နက် စမ်းသပ်မှုများကို "ချက်ချင်း" "တန်းတူမှုညီမျှ အခြေခံဖြင့်" စတင်စမ်းသပ်ရန် ညွှန်ကြားခဲ့ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

 

ဝါရှင်တန်၏ နည်းပညာ တင်ပို့မှု ထိန်းချုပ်ရေးစည်းမျဉ်းများနှင့် ပတ်သက်၍ ကြီးမားသော ပြောင်းလဲမှု တစ်စုံတစ်ရာ ရှိပုံမရချေ။ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်လ် ထရန့်သည် တရုတ်ခေါင်းဆောင် ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် တွေ့ဆုံပြီးနောက်တရုတ်အစိုးရနှင့် ချစ်ပ်ပြား ထုတ်လုပ်ရေး ကုမ္ပဏီကြီးဖြစ်သည့် Nvidia တို့အကြား နောက်ထပ် ဆွေးနွေးမှုများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

 

သမ္မတ ထရန့်က တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ပဲပိစပ်တင်သွင်းမှု၊ မြေရှားသတ္တုနှင့် ဖန်တန်နိုင်း (fentanyl) ကိစ္စရပ်များတွင် တိုးတက်မှုများ ရရှိခဲ့ပြီးနောက် တရုတ်ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် ချမှတ်ထားသော စုစုပေါင်း အခွန်နှုန်းထားကို ၄၇% သို့ လျှော့ချလိုက်ကြောင်း ကြာသပတေးနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

 

အဆိုပါ လျှော့ချမှုသည် ချက်ချင်း အသက်ဝင်မည်ဟု ထရန့်က ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ တရုတ်ပို့ကုန်များအပေါ် ချမှတ်ထားသော စုစုပေါင်း အခွန်နှုန်းထားသည် ၅၇% မှ ၄၇% သို့ ကျဆင်းသွားမည်ဖြစ်သည်

 

 

“ဖန်တန်နိုင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ သူတို့ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုကို ကျွန်တော်တို့ တွေ့မြင်ခဲ့ရပြီးပါပြီ။ သူတို့ဟာ အလွန်အားကောင်းတဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေကို လုပ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် (အခွန်နှုန်းထားကို) ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချလိုက်ပါတယ်” ဟု သမ္မတ ထရန့်က တောင်ကိုရီးယား၌ တရုတ်ခေါင်းဆောင် ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် တွေ့ဆုံပြီးနောက် Air Force One လေယာဉ်ပေါ်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

 

အဆိုပါ လျှော့ချမှုသည် ချက်ချင်း အသက်ဝင်မည်ဟု ထရန့်က ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ တရုတ်ပို့ကုန်များအပေါ် ချမှတ်ထားသော စုစုပေါင်း အခွန်နှုန်းထားသည် ၅၇% မှ ၄၇% သို့ ကျဆင်းသွားမည်ဖြစ်သည်။

 

သမ္မတ ထရန့်က မြေရှားသတ္တု ကိစ္စရပ်မှာ ပြေလည်သွားပြီဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့နှင့် ပတ်သက်၍ နောက်ထပ် အဟန့်အတားများရှိတော့မည် မဟုတ်ကြောင်းလည်း ပြောကြားခဲ့သည်။

 

Air Force One လေယာဉ်ပေါ်တွင် ပြောဆိုရာ၌ အမေရိကန်သမ္မတသည် ထိုသဘောတူညီချက်သည် သက်တမ်းတစ်နှစ်ရှိပြီး သက်တမ်းတိုးနိုင်သည့် သဘောတူညီချက် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

 

ထို့အပြင် တွေ့ဆုံမှုအတွင်း ထိုင်ဝမ်ကိစ္စ ပြောဆိုခြင်းမရှိဟုလည်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

 

ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးသည် လများစွာကြာအောင် အပြန်အလှန် တက်လာသော အခွန်များ (tariffs)၊ တင်ပို့မှု ထိန်းချုပ်မှုများနှင့် အခြားသော ပြစ်ဒဏ်များကြောင့် အကျပ်အတည်းများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်တို့သည် ၎င်းတို့၏ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲတွင် တင်းမာမှု မြှင့်တင်ခြင်းနှင့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခြင်းတို့အကြား မတည်မငြိမ်ပြောင်းလဲနေခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။

 

ဒေါ်နယ်လ် ထရန့် ၏ နျူကလီးယားလက်နက် စမ်းသပ်မှုများကို နှစ် ၃၀ ကြာ ရပ်ဆိုင်းထားခဲ့ပြီးနောက် ပြန်လည်စတင်မည်ဟူသော ကြေညာအပြီးနောက် အမေရိကန်၏ မဟာမိတ်ဖြစ်သော ဂျပန်နိုင်ငံက "နျူကလီးယား လက်နက်ကင်းစင်သော ကမ္ဘာ" တစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာစေရေး ဆက်လက်လုပ်ဆောင် သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

 

ဂျပန်နိုင်ငံသည် နျူကလီးယားလက်နက် အသုံးပြုခြင်းခံခဲ့ရသည့် တစ်ခုတည်းသော နိုင်ငံအဖြစ် ရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ပြီးဆုံးချိန်မှစ၍ နျူကလီးယားမဲ့ မူဝါဒကို ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ပြီးခဲ့သည့် သြဂုတ်လတွင် ဂျပန်နိုင်ငံသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ဟီရိုရှီးမားနှင့် နာဂါဆာကီမြို့များကို အဏုမြူဗုံးကြဲချခဲ့သည့် ၈၀ နှစ်မြောက် နှစ်ပတ်လည်နေ့ကို အထိမ်းအမှတ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

 

"ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံက နျူကလီးယားလက်နက်ကင်းစင်တဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် အတွက် CTBT (Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty) ကို အစောဆုံး အသက်ဝင်လာစေရေးနဲ့ NPT (Nuclear Non-Proliferation Treaty) စနစ်ကို ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ အားကောင်းအောင် လုပ်ဆောင်ခြင်း အပါအဝင် လက်တွေ့ကျတဲ့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားပါ မယ်။" ဟု ဂျပန်နိုင်ငံ၏ အစိုးရအဖွဲ့ အတွင်းဝန်ချုပ် Minoru Kihara က သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

 

ယခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်းတွင် သမ္မတ ထရန့်နှင့် ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ် Sanae Takaichi တို့သည် ဆက်ဆံရေး၏ "ရွှေခေတ်သစ်" ကို ကြိုဆိုခဲ့ကြပြီး အရေးပါသော သတ္တုသယံဇာတဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်တစ်ခုကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြသည်။

 

သမ္မတ ဒေါ်နယ်လ် ထရန့်နှင့် တရုတ်ခေါင်းဆောင် ရှီကျင့်ဖျင်တို့ လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်စဉ်တွင် တရုတ်အင်တာနက် အသုံးပြုသူ သန်းပေါင်းများစွာသည် အနီးကပ် စောင့်ကြည့်နေကြပြီး ၎င်းတို့၏ သဘောထားများကို တင်ခဲ့ကြသည်။

 

အမေရိကန်တွေရဲ့ သဘောထားတွေက မြန်မြန်ဆန်ဆန် ပြောင်းလဲနေပါတယ်။ US နဲ့ China တို့ဟာ တန်းတူအဆင့်အတန်းမှာ ရပ်တည်လာပြီ။ ပြီးတော့ ကမ္ဘာကြီးက G2 ကို လက်ခံဖို့ လုံလောက်အောင် ကျယ်ဝန်းတယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို သူတို့ဟာ တဖြည်းဖြည်း လက်ခံလာကြပါပြီ။

 

ထိုခေါင်းဆောင်နှစ်ဦး၏ တွေ့ဆုံမှုသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ X နှင့်ဆင်တူသော လူမှုမီဒီယာ စာမျက်နှာဖြစ်သည့် Weibo တွင် ထိပ်တန်း ခေတ်စားနေသော အကြောင်းအရာ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ကြည့်ရှုမှု အကြိမ်ပေါင်း သန်း ၂၅၀ ရရှိခဲ့သည်။

 

"တရုတ်နဲ့ အမေရိကန် သဟဇာတဖြစ်မှ ကမ္ဘာ့သာယာဝပြောမှု ဖြစ်ပေါ်မယ်" ဟု အသုံးပြုသူ တစ်ဦးက ရေးသားခဲ့သည်။ နောက်ထပ် အသုံးပြုသူတစ်ဦးကမူ ဤတွေ့ဆုံမှုကို "သမိုင်းဝင် အခိုက်အတန့်" အဖြစ် ဖော်ပြခဲ့သည်။

 

သမ္မတ ထရန့်သည် အစည်းအဝေးမတိုင်မီ သူ၏ Truth Social အကောင့်တွင် ဘူဆန်တွေ့ဆုံမှုကို "G2" အဖြစ် ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်တို့သည် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး စီးပွားရေးနိုင်ငံများ ဖြစ်သည်ကို ရည်ညွှန်းခြင်းဖြစ်ပြီး၊ G7 နှင့် G20 ကဲ့သို့သော တရားဝင်နိုင်ငံစုံအုပ်စုများ၏ အမည်များကို အစပြု၍ ခေါ်ဝေါ်ခြင်း ဖြစ်သည်။

 

၎င်းသည် တရားဝင်အမည် မဟုတ်သော်လည်း "G2" ဟူသော အသုံးအနှုန်းကို တရုတ်လူမျိုးအချို့က အွန်လိုင်းတွင် ကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။

 

Weibo တွင် လူကြိုက်များသော ပို့စ်တစ်ခုက “ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စနစ်၏ အဓိက အနှစ်သာရမှာ US-China ဆက်ဆံရေးဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ မြင်ရသည်” ဟု ရေးသားခဲ့သည်။

 

အခြားတစ်ဦးကမူ အောက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

 

“အမေရိကန်တွေရဲ့ သဘောထားတွေက မြန်မြန်ဆန်ဆန် ပြောင်းလဲနေပါတယ်။ US နဲ့ China တို့ဟာ တန်းတူအဆင့်အတန်းမှာ ရပ်တည်လာပြီ။ ပြီးတော့ ကမ္ဘာကြီးက G2 ကို လက်ခံဖို့ လုံလောက်အောင် ကျယ်ဝန်းတယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို သူတို့ဟာ တဖြည်းဖြည်း လက်ခံလာကြပါပြီ။”

 

တရုတ်နိုင်ငံ၏ အင်တာနက်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဆင်ဆာဖြတ်တောက်ထားပြီး၊ အုပ်ချုပ်နေသော ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ဝေဖန်သည်ဟု ယူဆရသည့် ပို့စ်များကို လျင်မြန်စွာ ဖယ်ရှားပစ်လေ့ရှိသည်။

 

အမေရိကန်နှင့် တရုတ်တို့က တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် ချမှတ်ခဲ့သော အခွန်နှုန်းထားများ မြင့်တက်လာမှု ကြောင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ထိခိုက်ခဲ့ရပြီး နှစ်ဖက်စလုံးရှိ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို ထိခိုက်စေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးသည် ၎င်းတို့နိုင်ငံများ၏ ပြေလည်မှုမရှိသော ဆက်ဆံရေးကို တည်ငြိမ်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်း ရှိ မရှိ သိရှိရန် လူအများအပြားက ထရန့်နှင့် ရှီကျင့်ဖျင်တို့၏ တွေ့ဆုံမှုကို စောင့်ကြည့်ခဲ့ကြသည်။

 

တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ၊ တရုတ်ခေါင်းဆောင် ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် အမေရိကန် သမ္မတ ဒေါ်နယ်လ် ထရန့်တို့ တွေ့ဆုံပြီးနောက် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်တို့သည် "အရေးကြီးသော စီးပွားရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များ" နှင့် ပတ်သက်၍ "သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့ကြောင်း" သိရသည်။

 

ဆွေးနွေးပွဲအပြီး တရုတ်နိုင်ငံမှ စတင်ထုတ်ပြန်ခဲ့သော ထိုကြေညာချက်တွင် သဘောတူညီချက်၏ အသေးစိတ် အချက်အလက်များကို ဖော်ပြထားခြင်း မရှိပါ။

 

ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည့် ရှီကျင့်ဖျင်၏ ပြောကြားချက်မှာ “နှစ်ဖက်အဖွဲ့များအနေဖြင့် နောက်ဆက်တွဲလုပ်ငန်းများကို အမြန်ဆုံး ပြန်လည်ပြင်ဆင်ပြီး အပြီးသတ်လုပ်ဆောင်သင့်သည်၊ သဘောတူညီမှုများကို ထိန်းသိမ်းကာ အကောင်အထည်ဖော်သင့်ပြီး၊ တရုတ်နှင့် အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံစလုံးအပြင် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကိုပါ စိတ်ချယုံကြည်မှု ပေးနိုင်သော လက်တွေ့ကျသည့် ရလဒ်များကို ဖော်ဆောင်သင့်သည်” ဟူ၍ ဖြစ်သည်။

 

ကိုးကား - CNN၊ The Guardian

 

ပုံစာ - အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်လ် ထရန့်နှင့် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်တို့ ကြာသပတေးနေ့က တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ ဘူဆန်မြို့ရှိ Gimhae အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်၌ နှစ်နိုင်ငံ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးအပြီး ပြန်လည်ထွက်ခွာစဉ်။ Evelyn Hockstein/Reute

 

Burma Associated Press