BAP၊ ဘာသာပြန်။

 

အမေရိကန်တွင် နေထိုင်သည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအတွက် ယာယီခိုလှုံခွင့်ကို ထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့က ဖျက်သိမ်းလိုက်ပြီး စစ်အာဏာရှင်အုပ်ချုပ်နေသည့် မြန်မာနိုင်ငံသည် "ယာယီကာကွယ်ပေးထားသည့် အခြေအနေများ ပြည့်မီခြင်း မရှိတော့ကြောင်း" ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးဌာနက ထုတ်ဖော်ပြောကြားသည်။

 

အမေရိကန်တွင် နေထိုင်သော မြန်မာနိုင်ငံသား ၁၀,၀၀၀ ခန့်အတွက် ယာယီခိုလှုံခွင့်ကို ဖျက်သိမ်းတော့မည်ဖြစ်ကြောင်း ထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့က ကြေညာခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် သဘောထားကွဲလွဲသူများကို ကွပ်မျက်သည့် မှတ်တမ်းရှိသော စစ်အာဏာရှင်အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိနေသည့်ကြားက ဖျက်သိမ်းခြင်းဖြစ်သည်။

 

တနင်္လာနေ့တွင် ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးဌာန (DHS) က မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ယာယီကာကွယ်ပေးထားသည့် အခြေအနေ (Temporary Protected Status) သတ်မှတ်ချက်ကို ရပ်စဲကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ အခြေအနေများကို ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနှင့် သက်ဆိုင်ရာ အမေရိကန်အစိုးရအေဂျင်စီများနှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပြီးနောက် "အတွင်းရေးမှူး (Kristi Noem) က မြန်မာနိုင်ငံသည် TPS သတ်မှတ်ချက်အတွက် လိုအပ်သောအခြေအနေများနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိတော့ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။" ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

 

ဖက်ဒရယ်မှတ်တမ်းတွင် ဖော်ပြထားသည့် ဤအမိန့်သည် ရက်ပေါင်း ၆၀ အတွင်း အကျိုးသက်ရောက်လာမည်ဟု ယူဆရသည်။

 

ထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့သည် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုဆိုင်ရာ မူဝါဒကို အပြောင်းအလဲများ ပြုလုပ်ခြင်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် အာဖဂန်နစ္စတန်၊ ကင်မရွန်း၊ ဟွန်ဒူးရပ်စ်၊ နီပေါ၊ နီကာရာဂွာ၊ တောင်ဆူဒန်နှင့် ဗင်နီဇွဲလား အပါအဝင် အခြားနိုင်ငံသားများစွာအတွက် ကာကွယ်ပေးထားသည့် အခြေအနေကို ရုပ်သိမ်းခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

 

TPS အစီအစဉ်သည် သတ်မှတ်ထားသောနိုင်ငံများမှ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများကို လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ သို့မဟုတ် ကျန်းမာရေးအကျပ်အတည်းများကြောင့် ဘေးကင်းစွာပြန်လာရန် မဖြစ်နိုင်သည့်အခါ တရားဝင်အလုပ်လုပ်ခွင့်ဖြင့် အမေရိကန်တွင် ၁၈ လအထိ နေထိုင်ခွင့်ပြုထားသည်။ TPS အခြေအနေသည် ပုံမှန်အားဖြင့် သက်တမ်းတိုးနိုင်သည်။

 

DHS ၏ အမိန့်တွင် "တိုင်းပြည်၏ နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နှင့် တစ်ပြိုင်နက်တည်းတွင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက ဒေသတွင်းနှင့် တိုင်းရင်းသားအုပ်ချုပ်ရေးများကို တည်ထောင်ထားပြီး ယင်းအုပ်ချုပ်ရေးများသည် အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် အများပြည်သူဝန်ဆောင်မှုများတွင် သိသာထင်ရှားသော တိုးတက်မှုများ ရရှိခဲ့ရာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တည်ငြိမ်မှုတွင် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော တိုးတက်မှုများကို ဖော်ပြနေသည်။" ဟု ဖော်ပြထားသည်။

 

မြန်မာနိုင်ငံသည် ခုခံတော်လှန်ရေး သို့မဟုတ် ဒီမိုကရေစီလိုလားသူ လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်သည်ဟု ယူဆသူများကို ကွပ်မျက်သည့် ရှည်လျားပြီး ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ဆဲ မှတ်တမ်းရှိသည့် စစ်အာဏာရှင်အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိနေသည်။

 

မြန်မာနိုင်ငံသား ၁၀,၀၀၀ နီးပါးသည် အဆိုပါကာကွယ်မှုများအတွက် အရည်အချင်းပြည့်မီ အကျုံးဝင်ခဲ့သည်

 

အဆိုပါနိုင်ငံကို မူလက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလတွင် ဘိုင်ဒင်အစိုးရအဖွဲ့အောက်၌ "မြန်မာနိုင်ငံသားများ ဘေးကင်းစွာ ပြည်တွင်းသို့ မပြန်နိုင်စေရန် တားဆီးထားသည့် ထူးခြားသောနှင့် ယာယီအခြေအနေများ" အပေါ် အခြေခံ၍ TPS ကို သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် သတ်မှတ်ချက်ကို နောက်ထပ် ၁၈ လ သက်တမ်းတိုးခဲ့ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လတွင် ယခုနှစ် နိုဝင်ဘာလအထိ ထပ်မံသက်တမ်းတိုးခဲ့သည်။

 

မြန်မာနိုင်ငံသား ၁၀,၀၀၀ နီးပါးသည် အဆိုပါကာကွယ်မှုများအတွက် အရည်အချင်းပြည့်မီ အကျုံးဝင်ခဲ့သည်။

 

ဇွန်လတွင် ထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့က "အကြမ်းဖက်သမားများ အများအပြားရှိနေသည်။" ဟု ယူဆသည့် နိုင်ငံများမှ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ခြင်းကို ရပ်တန့်ရန် ရည်ရွယ်သည့် ခရီးသွားလာခွင့် ပိတ်ပင်မှုတွင် မြန်မာနိုင်ငံကို ထည့်သွင်းကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ အဆိုပါ ခရီးသွားလာခွင့် ပိတ်ပင်မှုသည် အာဖဂန်နစ္စတန်၊ ချဒ်၊ ကွန်ဂိုသမ္မတနိုင်ငံ၊ အီကွေတာဂီနီ၊ အီရီထရီးယား၊ ဟေတီ၊ အီရန်၊ လစ်ဗျား၊ ဆိုမာလီယာ၊ ဆူဒန်နှင့် ယီမင်နိုင်ငံသားများကိုလည်း သက်ရောက်မှုရှိသည်။

 

မြန်မာနိုင်ငံသားများအတွက် TPS အခြေအနေကို အဆုံးသတ်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ဒုက္ခသည်များနှင့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများအတွက် အမေရိကန်ကော်မတီ (USCRI) အပြင် ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့အစည်း ဒါဇင်ပေါင်းများစွာတို့က အဆိုပါ သတ်မှတ်ချက်ကို ဆက်လက်ထားရှိရန် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ပြီးနောက် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။

 

"အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ မြန်မာနိုင်ငံကို ဘေးကင်းစွာ မပြန်နိုင်တဲ့သူတွေကို ကာကွယ်ပေးဖို့အတွက် ကိုယ်ကျင့်တရားအရရော ဥပဒေအရပါ တာဝန်ရှိပါတယ်" ဟု USCRI ဥက္ကဋ္ဌ Eskinder Negash က ကြေညာချက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ကာကွယ်ပေးထားသည့် အခြေအနေသည် "စာနာထောက်ထားမှုသာမက မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။" ဟု ၎င်းက ပြောသည်။

 

Pew Research Center ၏ အဆိုအရ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်၌ မြန်မာလူမျိုးအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသူ ၂၄၀,၀၀၀ ခန့်ရှိသည်ဟု သန်းခေါင်စာရင်းအချက်အလက်များကို ကိုးကား၍ ဖော်ပြထားသည်။

 

မြန်မာနိုင်ငံသားများအတွက် ကာကွယ်မှုကို ရုပ်သိမ်းခြင်းသည် ထရမ့်က မင်နီဆိုတာရှိ ဆိုမာလီရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများအတွက် TPS ကာကွယ်မှုကို ရပ်စဲပြီး နှစ်ရက်အကြာတွင် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ "ဆိုမာလီဂိုဏ်းတွေဟာ အဲ့ဒီ ကြီးကျယ်ခမ်းနားတဲ့ ပြည်နယ်က ပြည်သူတွေကို အကြမ်းဖက်နေပါတယ်။" ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့ပြီး ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး Tim Walz ကို "လိမ်လည်လှည့်ဖြားသော ငွေကြေးခဝါချမှုလှုပ်ရှားမှု ဗဟိုချက်" ဖြစ်သည့် ပြည်နယ်ကို ကြီးကြပ်နေသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။

 

Walz က လူမှုမီဒီယာပို့စ်တစ်ခုတွင် "သမ္မတက လူမှုအသိုက်အဝန်းတစ်ခုလုံးကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပစ်မှတ်ထားဖို့ ရွေးချယ်လိုက်တာဟာ အံ့သြစရာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါက သူ အကြောင်းအရာ လမ်းလွှဲဖို့ လုပ်တဲ့အရာပဲ။" ဟု ပြင်းပြင်းထန်ထန် တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။

 

ထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့သည် TPS သက်သာခွင့်ကို အဆုံးသတ်ရန် လှုပ်ရှားမှုတိုင်းတွင် သိသာထင်ရှားသော ဥပဒေရေးရာစိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။ ယခုလအစောပိုင်းတွင် American Civil Liberties Union (ACLU) က အမေရိကန်အစိုးရအဖွဲ့သည် လူပေါင်း ၆၇၅,၀၀၀ ကျော်ကို မိသားစုကွဲကွာခြင်း၊ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခြင်းအန္တရာယ် ချက်ချင်းရင်ဆိုင်ရစေရန် ပြုလုပ်ထားပြီးဖြစ်ကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့က အစိုးရအဖွဲ့၏ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုပုံစံကို "အစီအစဉ်၏သမိုင်းတစ်လျှောက် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ကာကွယ်မှုများကို အပြင်းထန်ဆုံး ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းမှုများထဲမှ တစ်ခု" ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။

 

ရက်သတ္တပတ်နှစ်ပတ်အကြာတွင် ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံသား ၂၆၀,၀၀၀ ခန့် TPS သက်သာခွင့် ဆုံးရှုံးခဲ့ခြင်းကို ရည်ညွှန်း၍ ACLU မှ အကြီးတန်းမူဝါဒဆိုင်ရာ အကြံပေး Haddy Gassama က ၎င်းသည် "TPS နှင့် အခြားလူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ကာကွယ်မှုများကို တိုက်ခိုက်ရန်နှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ အိမ်နီးနားချင်း ထောင်ပေါင်းများစွာကို မျက်နှာဖုံးစွပ် အေးဂျင့်များက ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခြင်းနှင့် ဖမ်းဆီးခြင်းအန္တရာယ်သို့ ရောက်ရှိစေရန် ထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့၏ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွင် အသွင်ကူးပြောင်းမှုမှတ်တိုင်တစ်ခု" ကို ပြသနေသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

 

ကိုးကား - The Guardian

 

ပုံစာ - ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၁ ရက်နေ့တွင် အရီဇိုးနားပြည်နယ်ရှိ အမေရိကန် ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးဌာန၏ တံဆိပ်။ ဓာတ်ပုံ- Bloomberg/Getty Images

Burma Associated Press